Wie op de noordpunt van Texel aan de voet van de vuurtoren  Eierland  staat, kan zich maar moeilijk voorstellen dat hier in het voorjaar van 1945 de laatste veldslag op Nederlandse bodem plaatsvond. Na de officiele capitulatie van de Duitsers in Nederland werd hier nog verbeten gevochten in wat later bekend werd als de Russenoorlog.

Na de Duitse inval in Rusland, in 1941, stonden honderdduizenden krijgsgevangenen voor de keuze: toetreden tot de Duitse Wehrmacht of onder mensonterende omstandigheden creperen in concentratiekampen. Ruim een half miljoen Russen kozen voor het leven en werden ingelijfd om overal in Europa te worden gestationeerd als ondersteunende onderdelen van de bezettingsmacht. Op Texel werd een bataljon gelegerd, dat voornamelijk bestond uit Kaukasiërs. De Tweede Wereldoorlog ging aan het bezette maar geïsoleerde Texel aanvankelijk zonder ontberingen voorbij. Er werd gevochten noch honger geleden. Texelaars en Russen probeerden er samen het beste van te maken.

Opstand van de Georgiërs
Tegen het einde van de oorlog, op 6 februari 1945, werd het infanteriebataljon op Texel afgelost door een soortgelijk bataljon, dat bestond uit 800 Georgiërs en 400 Duitsers. De vooruitzichten van de Georgiërs waren niet bepaald rooskleurig: sneuvelen voor de Duitsers, of capituleren om vervolgens door de geallieerden als collaborateurs te worden geëxecuteerd. Het Rode Leger maakte korte metten met overlopers. In een poging zich te rehabiliteren namen de Georgiërs contact op met het verzet op Texel, dat zij voorzagen van wapens en munitie uit de Duitse opslagplaatsen. Tevens werd heimelijk een opstand voorbereid.
Op donderdag 5 april kwamen die voorbereidingen in een stroomversnelling. Het bataljon kreeg het bevel om de volgende ochtend te vertrekken naar het front in Oost-Nederland. In de nacht van 5 op 6 april doodden de Georgiërs met dolken en bajonetten de meeste Duitsers in hun slaap. Van ruim 400 bezetters overleefde slechts een handvol het bloedbad. De Duitse commandant majoor Klaus Breitner was er echter in geslaagd te ontkomen en gevlucht naar de batterij Den Hoorn (zie GeoWolf 16: LoodsmansCache). Met zware kanonnen namen de overgebleven Duitsers het stadje Den Burg onder vuur, waar het door de Georgiërs ingenomen Duitse hoofdkwartier was gevestigd. Bij dat bombardement vielen ook de eerste Texelse burgerslachtoffers.

De slag om de vuurtoren

De Duitsers riepen versterkingen in en binnen enkele dagen werd de bezettingsmacht op Texel uitgebreid tot 3600 man. De Georgiërs werden teruggedrongen naar het noorden, waar zij rond het vliegveld, bij de Slufter (zie GeoWolf 15: Van Muy tot Slufter) en in de Eierlandse polder met steun van de Texelse bevolking nog ruim een maand stand hielden.
Al direct na het begin van de opstand was de Texelse reddingsboot Joan Hodshon met een gemengde Texelse en Georgische bemanning naar Engeland vertrokken om de geallieerden op de hoogte te stellen. De bevrijding van Texel had echter geen prioriteit en de geallieerden wilden geen levens riskeren om voormalige collaborateurs te ontzetten. Zo kwam het dat in de Eierlandse polder, zelfs tot na de officiële capitulatie van de Duitsers in Nederland, een bloedige veldslag werd uitgevochten. Daarbij werden tientallen boerderijen verwoest. De meeste gevangen genomen Georgiërs werden standrechtelijk geëxecuteerd, vaak samen met Texelaars die hen hulp of onderdak hadden geboden. Uiteindelijk verschansten de laatste Georgiërs zich in de vuurtoren op de meest noordelijke punt van Texel, waar zij door de Duitsers met granaten en vlammenwerpers werden bestookt. De Georgiërs werden gedood en de vuurtoren werd zwaar beschadigd. Na de oorlog werd rond de gehavende vuurtoren een nieuwe mantel opgetrokken, waardoor het bouwwerk tegenwoordig dikker en massiever is dan de meeste andere vuurtorens langs de Nederlandse kust.

Een trieste balans

Op 20 mei 1945, bijna 3 weken na de bevrijding van de rest van Nederland, arriveerden de Canadezen op Texel en werd een trieste balans opgemaakt. Tijdens de laatste veldslag op Nederlandse bodem vonden 117 Texelaars, 565 Georgiërs en naar schatting 800 Duitsers de dood. De verwoestingen waren enorm en veel boerderijen in de Eierlandse polder zijn nooit herbouwd. Wel zijn er sporen van terug te vinden in het landschap, zoals hagen en andere erfafscheidingen en oude akkers.
De gesneuvelde Georgiërs kregen een eigen begraafplaats met een monument ten zuiden van de Hoge Berg (N 53° 02.440' E004° 48.850'). Tijdens het lopen van de cache GeoWolf 14: De Reede van Texel, is een kleine omweg langs deze gedenkwaardige locatie, genoemd naar de opstandelingenleider Loladze, beslist de moeite waard. De 228 Georgiërs die de strijd overleefden keerden terug naar hun vaderland, nadat de Westerse geallieerden een goed woordje voor hen hadden gedaan bij de Sovjet-autoriteiten. De meesten zijn inmiddels overleden of hoogbejaard, maar tot op de dag van vandaag is sprake van een warm contact tussen de meeste Texelaars en de Georgiërs en hun nabestaanden.

De tocht

In de buurt van de vuurtoren is meer dan voldoende parkeergelegenheid. Ga naar ...

N 53° 10.856' E004° 51.393'

Hier stond tijdens de laatste veldslag een Duitse Houwitzer, waarmee zowel de vuurtoren als boerderijen in de Eierlandse polder werden beschoten. Nu vindt u er aan uw voeten een 5cijferig getal voorafgegaan door de letter K. Deze cijfers zijn ABCDE. Ter controle: E=1. De cache is verborgen in de Eierlandse polder, op de plek waar een boerderij stond die volledig werd verwoest door een granaat die werd afgevuurd in een richting van ABC - 25.2 graden en ABCD - 1255 meter.
Let op uw tocht door duinen en polder op sporen die duiden op voormalige bewoning. Hou in de polder, bij de eerste splitsing in de buurt van een hek, links aan. Loop na het vinden van de cache naar N 53° 09.850'  E004° 50.630' om door de duinen en over het strand (N 53° 10.245'  E004° 49.750') terug te wandelen naar de vuurtoren.

In augustus 2018 gecontroleerd en aangepast door Nuffie